Ile powinno wynosić napięcie w gniazdku elektrycznym?

Prąd dostarczany przez zakład energetyczny do domowych gniazdek charakteryzuje się kilkoma podstawowymi własnościami, wyrażanymi poprzez rodzaj, częstotliwość oraz napięcie elektryczne. Pod pojęciem napięcia kryje się różnica potencjałów elektrycznych między dwoma punktami obwodu elektrycznego lub pola elektrycznego i jest ona wyrażana w woltach (V). W przypadku źródła napięcia (prądu) elektrycznego jest to jego najważniejszy parametr, który określa zdolności źródła energii elektrycznej do wykonywania pracy.

Napięcie na źródle napięcia jest mniejsze od siły elektromotorycznej źródła o spadek napięcia na oporze istniejącym wewnątrz źródła (opór wewnętrzny). Jaka powinna być jednak wartość napięcia w gniazdku elektrycznym i w jaki sposób jest to określane?

Napięcie w gniazdku elektrycznym – przepisy 

Wartości napięć w instalacjach elektrycznych sieci przesyłowych, odbiorczych oraz urządzeń precyzuje Polska Norma PN-IEC 60038 Napięcia znormalizowane IEC, ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny w dniu 18 marca 1999 r. uchwałą nr 14/99-o. Norma ta jest jednym z kluczowych elementów dostosowania polskich standardów technicznych do wymogów międzynarodowych. W normie zapisano, że napięcie znamionowe w gniazdku elektrycznym ma wynosić 230/400 V. Pierwsza liczba określa wartość nominalną fazową i występuje w instalacjach jednofazowych, natomiast druga dotyczy napięcia międzyfazowego – warto pamiętać, że obie te wartości charakteryzują również sieć trójfazową. Dopuszczalne odchylenia od podanych ustaleń wynoszą ±10%, czyli od 207 do 253 V. Należy zaznaczyć, że wartość 230 V to wartość skuteczna (RMS) napięcia przemiennego. Przy tym założeniu szczytowa wartość napięcia sieciowego wynosi 230 V × √2, czyli 325 V.

Z czego wynika wartość określona w normie?

Wartość napięcia w gniazdkach elektrycznych jest ustalona na zasadzie równowagi pomiędzy skutecznością dostarczania mocy do urządzeń a bezpieczeństwem zapewnianym podczas użytkowania sieci. Napięcie nie może być niskie, ponieważ straty energii będą zbyt znaczące; nie może być również wysokie, ponieważ byłoby to niebezpieczne dla odbiorców. Oczywiście nie jest to napięcie absolutnie nieszkodliwe, jednak kontakt z nim jest znacznie mniej dotkliwy w skutkach niż gdyby osiągał wartość dwukrotnie wyższą. Z tego też powodu napięcie w Polsce wynosi obecnie 230 V i, co warto zaznaczyć, takie samo napięcie sieciowe obowiązuje w całej Unii Europejskiej.